Hükümetin EYT düzenlemesininin akabinde emekli olup Yine de çalışmaya devam edecek olan vatandaşların “kıdem tazminatı hakkı” alıp almayacağı merak ediliyordu. İşte EYT düzenlemesinden sonra ‘kıdem tazminatı hakkı’nın ayrıntıları…
Yüksek yargı kararlarına nazaran çalışanlar bütün çalışma devrine ilişkin kıdem tazminatını alabilir. Bu husustaki 5 yıllık Vakit aşımı müddeti de personelin emeklilik nedeniyle sigorta çıkışının yapıldığı tarihten itibaren değil, işten büsbütün ayrıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
Özel kesim çalışanları yalnızca en nihayet çalıştığı işyerinde geçen mühletlere, memur da kamuda çalıştığı müddet üzerinden tazminat alır. Geçerli bir nedene dayanmadan Amel mukavelesi iptal edilen çalışanın işe iade davasını kazanması halinde boşta geçen vakitler için de kıdem, ihbar tazminatı ödenir.
İki ya da dört kere evlilik olsa dahi bu münasebete işten ayrılan bayan çalışanlar kıdeme hak kazanır. Lakin eski eşle tekrar evlenen bu münasebetle ayrılıp, kıdem alamaz.
Başta EYT’liler olmak üzere bütün çalışanların kıdem tazminatı konusunda merak ettiği birtakım soruların karşılıkları şöyle:
1-18 Nisan itibariyle birinci emekli aylığımı aldım ve tıpkı işyerinde kıdem tazminatı hakkım Bilinmeyen kalmak kaydıyla çalışmaya devam ediyorum. Bu süreçte kıdeme ait rastgele bir kontrat imzalamadım. İşten ayrılırken kıdem ödememde emekli olduğum tarihteki brüt maaşım mı dikkate alınacak?
Bazı şirketler Hazine takviyeli EYT kredisinden yararlanarak çalışmaya devam eden işçisine kıdem tazminat ödemesi yaparken, kimileri da işten ayrılma durumunda ödemeyi taahhüt ediyor. Kıdem ödemesinde çalışanın işten ayrılırken giydirilmiş en nihayet brüt fiyatı temel alınıyor.
İş yerinde geçirilen her bir Yıl için bir aylık (30 gün) brüt fiyatı meblağında ödeme yapılıyor. Kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edenler için ise ister patron işe nihayet versin ister kendiniz istifa edin emeklilikten Evvel ve sonraki Yekün çalışma müddeti birleştirilecek. Münasebetiyle nihayet aldığınız brüt fiyat dikkate alınacak.
Nisan ayında emekli olduğunuzda 16 bin lira olan brüt fiyatınız 2026’da işten ayrıldığınızda 22 bin liraya çıktıysa bu meblağ temel alınacak. İşten ayrıldığınızda 20 yıllık çalışma mühletini doldurduysanız 440 bin liraya yakın tazminata hak kazanacaksınız. Fiilen emekliye ayrılmak istenildiğinde emekli aylığı bağlatmadan evvelki ve sonraki periyoda ait kıdem tazminatı topluca yatırılır.
2- Kıdem tazminatını sıfırlamadan emekli aylığını bağlatanların ihbar, yıllık müsaade üzere hakları da devam eder mi?
Emekli olan çalışan birebir işyerinde çalışmaya devam etse bile sigorta çıkışının verilmesi Mecbur olduğundan kıdem tazminatına hak kazanıyor. İş Kanunu’na nazaran emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin var çalışanlardan bir farkı bulunmuyor.
Emekli çalışan da kıdem, ihbar, yılık müsaade üzere haklara sahip oluyor. Patron tarafından çıkarılan ya da haklı bir nedenle istifa eden kıdemini alabilir. Emekli aylığı bağlatıp toplumsal Emniyet takviye primi yatırılanların kıdem tazminatı üzere, ihbar tazminatı, yıllık müsaade üzere bütün hakları da motamot korunuyor.
3-Kıdem tazminatını alıp çalışmaya devam edenler sonraki periyoda ait bir tazminat talebinde bulunabilir mi?
Nisan itibariyle emekli olup kıdem tazminatını sıfırlayıp emekli aylığı bağlatarak birebir ya da Öbür işyerinde çalışmaya devam edenler yine kıdem tazminatı alamazlar. Lakin 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve genel sıhhat Sigortası Kanunu kapsamında emekli aylığı bağlandıktan sonra bunu kestirip olağan çalışmaya geçilebilir.
Bu durumda emekli aylığından feragat edilmiş olur. Bu tarihten sonra çalışıp yine emeklilik dilekçesi verildiğinde kıdem tazminatı alınabilir. Bu da bugün itibariyle en düşük aylığın 7500 lira olduğu düşünüldüğünde emekliliği dondurup yine çalışmaya devam etmek Fazla mantıklı görünmüyor.
4- Bayan çalışanlar ikinci evlilik durumunda ve sıhhat sıkıntıları nedeniyle işten ayrılırken kıdem tazminatı alabilir mi?
Bayan çalışanlar yalnızca ikinci değil üç ya da dördüncü evlilik durumunda dahi işten ayrılırken hak kazandığı kıdeme alabilir. Lakin ikinci evliliği eski eşiyle yapması durumunda bu haktan yararlanamaz.
Emekli çalışanlar sıhhat problemlerini münasebet göstererek kıdem tazminatı alma hakkına sahip bulunuyor. İş Kanunu çalışana sıhhat problemleri nedeniyle Amel akdini feshetme hakkı veriyor. Uzun vadeli tedavi gerektiren sıhhat sorunu olanlar konsey raporuyla Amel mukavelesini feshettiklerinde kıdem tazminatı alabiliyor. Emekli çalışanların ihbar müddeti kıdem tazminatını sıfırlayan şahıslarda emekli aylığı bağlanmasından evvelki ve sonraki mühlete nazaran hesaplanıyor.
5-Emekli olup çalışmaya devam edenlerin müsaade mühleti değişiyor mu?
Kıdem tazminatıyla Birlikte kullanılmayan müsaade paralarını alıp birebir işyerinde çalışmaya devam edenlerin müsaadeleri yeni işe girmiş üzere bedellendiriliyor. Müsaade hakkı kazanmak için bir Yıl çalışmak gerekiyor. Birinci kere işyerinde çalışmaya başlayanlardaki üzere 14 gün uygulanacak.
Yeni işteki çalışma müddetleri 5 yılı dolduktan sonra müsaade mühleti 20 güne çıkacak. Lakin emeklilik öncesi periyoda ilişkin müsaade paralarını almamış EYT’liler tıpkı işyerinde birinci sefer çalışmaya başladıkları tarihe nazaran hak kazandıkları müddette müsaade hakkından yararlanmaya devam edecek. Bu bahiste yüksek yargı kararı bulunuyor. Emekli aylığı bağlanırken kıdem tazminatını sıfırlamayan, müsaade paralarını almayan yılda 26 gün müsaade kullanmaya devam eder.
6- EYT’li olup emekliliğe hak kazanıp işten ayrılanlara da müsaade paraları ödenir mi?
Kullanılmayan yıllık müsaadelerin fiyatı, Amel akdi sona erince yatırılıyor. Emekli olup işten ayrılan EYT’liler kullanmadıkları müsaade müddetlerine ilişkin fiyatları alabilir. Emekli olduktan sonra birebir işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık müsaade fiyatının ödenip ödenmemesi patronun inisiyatifinde bulunuyor.
7-İşe iade davası sürerken boşta geçen müddet tazminat hesabına iç edilir mi?
İş mukavelesinin geçersiz nedenle feshedildiğinin tespiti halinde işe iade davasını kazanan çalışan ister işe başlatılsın ister başlatılmasın boşta geçen mühlete ait doğan fiyat ve öbür haklarının ödenmesi gerekir.
Yargıtay kararına nazaran, personele geçersiz sayılan fesih sırasında kıdem, ihbar, müsaade fiyatı ödendiyse 4 aylık boşta geçen mühlet ilavesiyle nihayet fiyata nazaran hesaplama yapılması gerekiyor.
8-Sigortasız çalışan Amele kıdem tazminatı alabilir mi?
Kıdem tazminatında sigortalı olarak çalışma şartı bulunmuyor. Fakat bu durumda çalışanın sigortasız olduğu süreyi dokümanlarıyla ispatlaması gerekiyor. Bunun için toplumsal Emniyet Vilayet müdürlüğü ya da merkezlerine dilekçeyle başvurarak hizmet tespiti yaptırılması gerekiyor.
Kanıtlama imkanı olmayanların da 5 Yıl içinde Amel mahkemesine başvurarak hizmet tespit davası açması imkanı bulunuyor. Davayı kazananlar geriye dönük sigortalılıklarının yanı Dizi kıdeme de hak kazanır.
HAZAL ATEŞ
Yorum Yok