Esrarengiz imajın sırrı çözüldü: Uzmanlar açıkladı dev çukurun sebebi zelzele mi?
Son vakitlerde Konya başta olmak üzere birçok vilayette meydana gelen obruklar epeyce dikkat çekiyor. Kahramanmaraş merkezli Aka zelzeleler ile Konya Ereğli’deki zelzele sonrası Karapınar’da dev bir obruk oluşmuştu. Akıllara “Depremler obruk oluşumunu tetikler mi?” sorusu geldi. Prof. Dr. Fetullah Arık, merak edilen ayrıntıları açıkladı. Pekala, obruk nedir? Obrukların zelzeleyle ilgisi Mevcut mı?
12:35 . 3/03/2023 Cuma
AA
Konya/Karapınar
Geçtiğimiz günlerde Konya’nın Karapınar ilçesinde yaklaşık 37 metre çapında, 12 metre derinliğinde obruk oluştu. Obruk oluşumunda yeraltı sularının çekilmesi ve jeolojik hareketlerle tabanın çökmesi üzere birçok etken bulunuyor. Obrukların sarsıntılardan etkilenip etkilenmediğine yönelik çalışmalar ise devam ediyor.
“Obruk oluşumunu etkileyen Kıymetli nedenlerden bir tanesi deprem”
Konuyla ilgili konuşan Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, “Yağışlı dönemlerden sonra obrukların, ağır olarak arttığını gözlemledik. Üstteki örtü katmanının ağırlaşması ve obruk oluşumunu etkileyen Değerli nedenlerden bir tanesi deprem” dedi.
Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, obrukların nihayet çökme anını etkileyen birçok faktörün olduğunu söyledi.
Obruklarla ilgili uzun yıllardır incelemelerin devam ettiğini belirten Arık, “Özellikle ağır yağışlı periyottan sonra üstteki tabakanın ağırlaşması, yer altında suyun rahat devinim edebileceği bir kanal oluşması, yüzeyin üzerine ağır bir yük konulması, Yapay ya da doğal sarsıntılar, obruğun nihayet çökme anını etkileyen faktörlerdir. Zelzeleler de bu faktörlerden bir adedidir. Sarsıntılar, bir obruğun çökmesini hızlandırabilir.” diye konuştu.
“Modelleme çalışmalarımız devam ediyor”
Arık, 6 Şubat’taki sarsıntılardan yaklaşık 20 gün sonra Konya’nın Karapınar ilçesinde 37 metre çapında ve 12 metre derinliğinde oluşan obruğun ölçümlerini gerçekleştirdiklerini Anlatım ederek, şöyle konuştu:
“Doğrudan sarsıntıyla münasebetini kurmak epey Sıkıntı lakin bölgede birçok farklı obruğun oluşum vaktiyle zelzele oluşum vakitlerini kıyasladığımızda, birkaç zelzele oluşum vaktine denk gelen obruk oluşumu var. Obruk oluşumlarının vakitlerinin net olarak bilinememesi nedeniyle bu ilgiyi kurmak hayli güç, şu anda modelleme çalışmalarımız devam ediyor. 2023 yılı içinde emsal soruların yanıtlarını daha ayrıntılı alabileceğimizi umuyorum.”
Yöre halkından alınan bilgiye nazaran kimi zelzelelerle yakın periyotlarda obrukların oluştuğunu bildiklerini anlatan Arık, “Obrukların oluş vakitleriyle ilgili Kesin datalar olmadığı için en bariz datalar olarak yöre halkından aldığımız bilgileri kıymetlendiriyoruz. Burada yaşayan vatandaşların beyanına nazaran buradaki obrukların zelzelelerle nispeten bağlantılı olduğu ortaya çıkıyor.
Üstteki örtü katmanının inceldiği için riski artıyor. Bu bölgedeki Özellikle yağışlı dönemlerden sonra obrukların, ağır olarak arttığını gözlemledik. Üstteki örtü katmanının ağırlaşması bir neden ve obruk oluşumunu etkileyen Kıymetli nedenlerden bir tanesi deprem” diye konuştu.
Bölgelerde obrukların oluşum yerlerinin tespit edilmesi için birçok farklı metot denediklerini anlatan Arık, şunları kaydetti:
“Bölgede görmeye alışık olduğumuz kuyu formunda 700 civarında derin obruk var. Bunun yanı Dizi 1800 civarında da çökme yapısı tespit edildi. Sığ derinlikte olanlar 1 metreden az derinliğe, başkaları de 1 metreden daha yüksek derinliğe sahip. Bölge içindeki obrukların dağılımına baktığımızda en yaygın dağılım Karapınar bölgesinde, bunun yanı Dizi Karatay ve Çumra’da, kuzeye gittiğimizde Yunak, Çeltik, Cihanbeyli, Kadınhanı ile Sarayönü’nde obrukların olduğunu biliyoruz.”
Obruk nedir?
Obruk, yer altında kireçtaşı üzere eriyebilen kayaçların vakitle boşluklar meydana getirmesi ve bu boşlukların tavanlarının çökmesiyle oluşan karstik yer formu.
Yer altı suyunun, karbondioksit ile birleşimi sonucu karbonik asit oluşur. Bu karbonik asit kireç taşının ağır olduğu toprakları vakitle çözerek yer altında mağaralar oluşmasına neden olur, bir süre sonra mağaranın üstünde bulunan toprak çöker. İşte bu çökme sonucu oluşan derin çukurlara obruk denir. Çözünebilir kayaçların bulunduğu bölgelerde yeryüzü Ebat ve biçimleri çeşitlilik gösteren Fazla sayıda çöküntüyle doludur.
Yorum Yok