SGK HİTAP programında yer Meydan Yekün Hizmet, Kıdem Aylığı Hizmeti, Kazanılmış Hak Aylığı Müddeti, Emekli Keseneği temel Aylığı Mühleti başlıkları, memurların çalışma hayatları içerisindeki bulunmuş oldukları hizmetlerin tahsillerine nazaran 657 ve 5434 sayılı Kanunlar gereği yapılması gereken süreçleri göstermekte olduğunu söyleyebiliriz.
Soru : Memurlar netin değerli uzmanları, 5434’e (2002 memuriyet başlangıç) tabi bir memurun emekliliği için; Hitaptaki; Yekün Hizmet, Kıdem Aylığı Hizmeti, Kazanılmış Hak Aylığı Müddeti, Emekli Keseneği temel Aylığı Mühleti Kıymetlerinden hangisine bakılarak karar verilir? Hangi mühlet emekli olurken belirleyicidir? Hürmet ve Selamlarımla
Detaylar/Değerlendirmeler:
Memurlar emeklilik bilgilerini öğrenmek için ağır olarak E-devlet SGK HİTAP programından faydalanmakta, kimi durumlarda da Kurumlarından bilgi alabilmektedirler.
SGK programı olan ve memurların hizmetlerini takip etmesine Aka fayda sağlayan HİTAP programı, memurların hizmet müddetlerini, derece ve kademelerini (kazanılmış hak aylık ile emekli keseneğine temel aylık derece ve kademelerini), kıdem yıllarını göstermekte olduğunu ve bu bilgilerin de doğruluğunun külliyen şahısların çalışma hayatları içerisindeki kayıtlı bilgiler üzerinden SGK HİTAP programına giriş yapılmak suretiyle kayıt altına alınmakta olduğunu söyleyebiliriz.
Ayrıca, ön bilgiler olarak söylenebilecekler:
Birleşen/bütünleşen hizmetler ne demektir?
Hizmetlerin bütünleşmesinde 2008 yılı Ekim ayından Evvel SGK primleri ödenecek halde çalışmaya başlamış olanlar hakkında 2829 sayılı kanun kararları uygulanır.
İntibak süreci nedir, nasıl uygulanır?
Memurluk hizmetine başlamadan Evvel personellik, esnaflık üzere hizmet mühletleri olan memurların bu müddetlerinin intibak süreçlerinde uygulanmasına ait kararlar bulunur. Memurun Kazanılmış hak aylık intibakında, yani ek göstergeyi kazanmayı sağlayan intibak süreçlerinin uygulanmasına yönelik kararlar 657 sayılı Kanunda, Emekli Keseneğine temel Aylık intibakında uygulanmasına, yani ek göstergeyi kazanmasını sağlamayan intibak süreçlerine ait karar de 5434 sayılı Kanunda bulunmaktadır.
Özetle;
İşçi yahut Esnaf olarak çalışılan müddetler kazanılmış hak aylık (KHA) intibakında kıymetlendirilmez. Fakat, Amele yahut esnaflık müddeti meslekleri ile ilgili geçmiş ise belli kısmı kazanılmış hak aylık intibakında kıymetlendirilir. Tamamı ise emekli keseneğine temel aylık (EKEA) intibakında kıymetlendirilir.
HİTAP da yer Meydan fiili hizmet mühleti ile Yekün hizmet mühleti farklı mıdır?
Fiili hizmet nedir, ne işe fayda?
“Fiili hizmet” kavramı külliyen 5434 e tabi memurların memurlukta geçen müddetlerini Anlatım eden bir tabirdir. 5434 sayılı kanun Unsur 31 kararında de, fiili hizmet müddetinin memurların 5434 de belirtilen haklardan faydalanmaya başladığı tarihten itibaren tam kesenek vermek suretiyle geçirdiği mühlet olarak Anlatım edilmektedir.
Sonuç olarak, “fiili hizmet” memurların 5434 e tabi olan işyerlerindeki misyonlarında Toplumsal Emniyet Kurumuna memurluk statüsü üzerinden tam kesenek vermek suretiyle geçirilen mühlet olduğunu, yani külliyen yalnızca memurluk hizmet müddetlerini belirtmekte olduğunu söyleyebiliriz.
Bu mühletlerin, ayrıyeten şahısların kazanılmış hak aylıklarına uygulanan mühlet olduğunu da söyleyebiliriz.
Örnek olarak; 09/10/1994 yılında memurluğa başlamış kişinin fiili hizmet müddeti tam kesenek kesilmeye başlandığı tarih 15/10/1994 olur ve bu kişinin fiili hizmeti memurluktan ayrıldığı tarihe kadar devam eder. Bu mühlet fiili hizmet olarak Anlatım edilir.
Toplam hizmet nedir, ne işe fayda?
“Toplam hizmet” kavramı bütünleştirici bir kavramdır. Yekün hizmetten kasıt hem fiili hizmet hem de öbür statülerde (işçi, esnaf, memurlukta geçen süreler) geçen müddetler ile fiili hizmet müddeti artırımı (yıpranma payı), yapılmış borçlanma müddetlerinin Tüm olarak toplamını Anlatım etmektir.
Sonuç olarak, Yekün hizmet memurların emekli olacakları Vakit hem emekli aylıklarında, hem emekli ikramiyelerinde uygulanmak suretiyle temel alınacak olan son Yekün hizmet mühletini Anlatım etmektedir.
Toplam hizmet mühleti içinde, memurun kazanılmış aylığında değerlendirilsin yahut değerlendirilmesin dolaysıyla ek göstergeyi etkileyen yahut etkilemeyen hizmet müddetleri de vardır. mesela GİH’ te çalışan bir memur için memuriyet öncesindeki Özel kesim çalışmaları 657 sayılı Kanunun 36. Hususu yeterince kazanılmış hak aylığında değerlendirilmemektedir.
Bazı müddetler ise fiili hizmet içinde olmasa dahi, Yine 657’nin 36/C bendi mucibince kazanılmış hak aylığında değerlendirilebilmektedir. mesela mühendisler için memuriyet öncesindeki Özel bölüm hizmet müddetleri bu kapsamdadır. Yine bayan memurlar için 2016 yılından sonraki doğuma bağlı aylıksız müsaade müddetlerinin borçlanılması da bu kapsamdadır.
Dolayısıyla emeklilikte temel alınması gereken mühlet 5434’e tabi olarak geçtiği kabul edilen fiili hizmet mühleti değil, personellik, esnaflık, borçlanılan mühletler, fiili hizmet müddeti artırımı, kazanılmış hak aylığında bedellendirilen ve kıymetlendirilmeyen mühletler hepsi iç Yekün hizmet müddetini Anlatım eder.
5434 kapsamındaki memurların emekli aylık ve emekli ikramiyelerinin hesaplanmasındaki sistem nasıldır?
Memurların emekli aylık ve emekli ikramiyelerinin hesaplanmasında;
1- Memurun misyon unvanı,
2- Derece ve kademesi (KHA Kazanılmış Hak Aylığı ile EKEA Emekli Keseneğine temel Aylığı),
3- Gösterge sayısı (657 SK Unsur 43),
4- ek gösterge sayısı (657 SK. Eki cetveller),
5- Taban Aylığı (375 SKHK),
6- Kıdem Aylığı (375 SKHK),
7- özel Hizmet Aylığı/Emeklilik Tazminatı (5434 SK. ek Unsur 70),
8- Memur maaş katsayısı.
5510 kapsamındaki memurların emekli aylık ve emekli ikramiyelerinin hesaplanmasındaki sistem nasıldır?
5510 a tabi memurlar için de üstte 5434 e tabi memurlar için yapılan emekli ikramiyesi sistemi birebir olmaktadır.
Ancak, emekli aylığı hesaplama sistemi farklıdır.
5510 a tabi memurlar için sitemizde net bir hesaplama yapılması Mümkün olmamaktadır. Çünkü, 5510 a tabi memurların yaşlılık aylığı, engellilikten Dolayı yaşlılık aylığı, malullük aylığı üzere yapılacak hesaplamalarda memurun bütün çalışma hayatı müddetince SGK prime temel çıkarları, ortalama aylık yararları, güncelleme katsayısı vb. üzere bilinmesi gereken bilgilere gereksinim olmakta, bunun ise tarafımızca yahut ziyaretçilerimizce bilinmesi Muhtemel olmadığından (özellikle prime temel kazançları) bu hususlarda bir hesaplama yapmamız da Muhtemel olmamaktadır. İddiası bir hesaplama yapılması da esasen net bir bilgiyi içermeyecek ve aldatıcı bilgi ve hesaplamalara yol açabilecektir. Esasen, bireylerin çalışma hayatları içerisindeki Yekün karları da farklı olabilmektedir. Bu nedenle de şahıs bazında bir hesaplama yapılması da Mümkün olamamaktadır. SGK prime temel yararların SGK sistemlerinde olduğu bilindiğinden aylık konusunda net bilginin de SGK tarafından öğrenilmesi gerektiğini belirtebiliriz.
Ancak, özetle şunu belirtmek isteriz. Her durumda 5510 a tabi memurların vazife aylıklarının tamamı prime temel karlarda dikkate alınmış olsa da 5510 sistemindeki emekli aylığı bağlanması hesabının 5434 sistemindeki emekli aylığı bağlanması hesabıyla kıyaslanmaz. Şöyle ki; 5434 e tabi aylık hesabında bütün çalışma süresindeki primlerin ortalamasının tesiri yoktur, memurluk müddeti içerisinde bulunduğu ve en yüksek aylık bağlamaya İmkan veren pozisyonu temel alınmaktadır. 5510 da ise bunun külliyen bilakis bütün çalışma mühleti içerisinde almış olduğu misyon aylıkları ve prime temel yarar meblağları memurun emekli aylığını belirlemede Aka etkendir. Yüksek maaş alınma ile düşük maaş alınma bağlanacak olan aylığı etkilemektedir. Bu bakımdan 5510 a tabi olanların prime temel karları ne kadar yüksekse o kadar yüksek, ne kadar az ise o kadar da az emekli aylığı alması kaçınılmaz olmaktadır.
Bu nedenle, bu hususta net bir hesaplamayı SGK dan öğrenilmesi gerektiğini tavsiye edebiliriz.
Sonuç bağlamında kıymetlendirmemiz şöyle olacaktır
Bir memurun emekli olabilmesi için öncelikli olarak hizmet mühletinin tam olması gerekmektedir.
Yani 8 Eylül 1999 öncesi vazifeye girmiş olanlar açısından bayan ise 20, erkek ise 25 hizmet yılı. 8 Eylül 1999 sonrası birinci defa çalışmaya başlamış olanlar için ise bayan ve erkek için 25 hizmet yılı.
Yani emekliliği belirlemede öncelik olarak Yekün hizmet müddetinin tam olması gerekir. Bu müddet tam olmazsa öteki ögelerin bir değeri olmaz.
Diğer ögeler ise emeklilik aylık ve emeklilik ikramiye hesabının tamamlayıcı ögeleridir.
Dolayısıyla Yekün hizmet mühleti bir memurun emekliliğini belirleyici olan en Aka etken olduğunu söyleyebiliriz.
Emekli aylık ve emekli ikramiyesi fiyatlarının yüksek olmasını belirleyici ikinci ögenin ise memurların tahsiline ve bulunmuş oldukları vazifelerine nazaran Kazanılmış Hak Aylığı intibakı olmaktadır. Çünkü Kazanılmış Hak Aylığı intibakı memurların yüksek derecelerden ve bu derecelere karşılık alacakları ek göstergeden yararlanmayı sağlayan etken olmaktadır.
Not; Yapmış olduğumuz değerlendirmeler 5434 e tabi memurlar için olmakla birlikte, emekliliği belirlemede en Aka etkenin hizmet tamamlama olduğu hususu 5510 a tabi memurlar için de geçerlidir.
Yorum Yok