Kahramanmaraş ve Hatay merkezli sarsıntıların akabinde 11 vilayette 200 bine yakın yapı ya yıkık ya da ağır hasarlı. Yönetmelik dışı binaların yanı Dizi yıkımın Aka nedenlerinden birisi, binaların tabanı. Aka sarsıntılar, yumuşak tabana kurulan bir binanın sağlam inşa edilse de yıkılacağını gösterdi. Sağlam yere kurulan derme çatma konutlar ise ayakta kaldı. Yer kaynaklı yıkımların en gözle görülür olduğu yerler Hatay ve Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesi.
BİR Biricik YIKIM BİLE YOK
Hatay’da Asi Irmağı kıyısı boyunca uzanan şeritle Amik Ovası’nın alüvyon tabanı üzerine kurulan binaların neredeyse tamamı ziyan gördü. “Depreme dayanıklı” denilerek 2 ila 5 milyon lira ortasında satılan binalar yerle bir oldu. Lakin Belde merkezine doruktan bakan Habib-i Neccar Dağı’nın doruğuna yakın bölgelerde kurulan Bağrıyanık ve Aydınlıkevler mahallelerinde bir Biricik yıkım bile yok. Yalnızca 2 meskende dağdan kopan kayaların verdiği Ufak hasarlar mevcut.
EVİN YARISI BOŞLUKTA
İki mahalle de kayalıklar üzerine Biricik ya da iki katlı inşa edilmiş “gecekondu” diye tabir edilen ruhsatsız konutlardan oluşuyor. 20-30 yıllık meskenler, uzaktan bakınca üst üsteymiş üzere bir izlenim veriyor. Hatta yarısı kayalıkların üzerinde, yarısı boşlukta, derme çatma kolonla yola bağlanmış konutun bile ziyan görmemesi dikkat cazip. Tedbir emeliyle mahallelerin yakınına çadırlar kurulmuş, lakin vatandaşlar meskenlerinde kalmaya devam ediyor.
BİZİM MESKENLER SAĞLAM ÇIKTI
Mahalle sakinlerinden Yılmaz Doğan, “Evlerimizi kendimiz yaptık. Bir hasar ya da can kaybımız yok. Lakin endişeden çadırlarda kalmayı tercih edenler var” dedi. Mahalledeki tarihi su kemerini incelerken “Hasar tespiti için mi geldiniz?” diye yaklaşan bir Öbür mahalleli ise gazeteci olduğumuzu öğrenince ismini vermeden şunları söyledi: “Bizim meskenler sağlam çıktı. Hatay yıkıldı ancak biz hala evlerimizdeyiz.”
Evler 2 metre yere gömüldü
Hatay’da kayalık taban üzerindeki konutlar sarsıntısı hasarsız atlatırken, Adıyaman Gölbaşı’nda tam karşıtı bir görünüm vardı. İlçe, ismini etrafında kurulduğu Gölbaşı Gölü’nden almış. Yıllar içerisinde göl çekilmiş. Lakin ne yazık ki gölün çekildiği Meydan bu süreçte imara açılmış. Havza boyunca 4 ya da 5 katlı binalar inşa edilmiş. 3 zelzelenin akabinde ilçe merkezinde 150’ye yakın yapı yıkılmış, köylerle Birlikte 2 bin 500’e yakın yapı ağır hasar görmüş. Yalnızca ilçe merkezindeki can kaybı ise 409.
GÖL HAVZASINA EV
Yıkılan ve ağır hasar gören binaların Aka kısmını yıllar içerisinde çekilen gölün havzasına yapılan konutlar oluşturuyor. öteki dikkat çeken durum ise hiç hasar görmeyen kimi konutlar, yerdeki sıvılaşma nedeniyle 2 metreye yakın toprağa gömülmüş. Göle 300 metre uzaklıktaki Yenimahalle’ye bağlı Zübeyde Hanım Sokak da yapı batmaların yaşandığı yerlerden.
YER ÇÖKTÜ ASFALT YÜKSELDİ
Bu sokakta yaşayan Nesimi Özbey, 7 Yıl Evvel yapılan meskenlerinin sarsıntıda hasar gördüğünü söyledi. Özbey, “Evimiz 2 metre yere battı, asfalt 1 metre yükseldi. Binamızda Öbür Biricik bir çatlak bile yok. Zelzeleyle yıkılmadı, tabanla yıkıldı. Binayı yapan müteahhit hakikat düzgün taban etüdü yapmamış. Çabucak yanımızdaki yapı da yere batarak ağır hasar aldı. O binanın alt katından Ebeveyn ve çocuğunun naaşını çıkardık” dedi. Kayınvalidesinin sokakta meskeni olduğunu belirten Öbür bir mahalle sakini ise “Giriş kattaki mesken, bodrum kat üzere oldu” diye konuştu.
ORALAR BATAKLIKTI
Kendisi de Gölbaşılı olan ve zelzelenin akabinde yaraları sarmak için ilçeye gelen İstanbul Esenler Belediye Lideri Tevfik Göksu da uyum merkezinde yıkımlarla ilgili sorularımızı cevapladı. Bugün yıkılan göle yakın birtakım mahallelerin çocukluğu devrinde bataklık olduğunu belirten Göksu, şunları kaydetti: “Büyüklerimiz oralara gitmemize müsaade vermezdi. Vakit içinde göl kuruyunca maalesef o tabana inşaat tekniklerine Müsait olmayan konutlar yapıldı. Sıkıntı bilanço ortada.”
Büyük frekans kuvvetli yeri etkilemez
Deprem bölgesinde incelemelerde bulunan İnşaat Mühendisi Deniz Öztürk, taban faktörünün yıkımlarda Aka değere sahip olduğunu söyledi. Hatay’daki gecekonduların yıkılmamasını kayalık yere yapılmış olmasına bağlayan Öztürk şöyle konuştu: “Yapı prestijiyle Kötü bir imaja sahip, lakin tabanın kayalık, kat sayısının düşük olması, bu meskenlerin sarsıntıda yıkılmasını engellemiş. zelzele bir binanın üzerine yük yüklemez ya da binanızı ittirmez. Fakat bir halının ayağınızın altından çekilmesi üzere yatayda bir hızlanma gerçekleştirir. Bu hızlanmanın ise ne kadar gerçekleşeceği, binanın oturduğu tabanın zelzele dalgalarıyla nasıl tepki gösterdiğiyle ilgili. Kayalık yerde Ufak frekanslı darbeler alırsınız. Bu zelzelenin şiddetine bağlı. Lakin Aka frekans bu yerleri etkilemez, yalnızca Ufak frekanslı darbeler gelir. zelzele sizin binanızın kendi tartısını kullanır. Kendi tartısını yatay yük olarak tatbik eder. Binanızın kendisi Fazla ağır değilse, o Vakit zati yatay yük de o kadar Fazla olmuyor. Kayalık taban ve binaların kendi öz tartılarının Fazla yüksek olmaması, bu binaları kurtarmış. Kayalık yerler her Vakit daha yüksek performanslıdır.”
O binanın hikayesi
Depremin sembol fotoğraflarından birisi de Adıyaman Gölbaşı’nda yerden sökülüp Yan yatan Kayı Apartmanı’nın fotoğrafıydı. yapı yerdeki sıvılaşma nedeniyle Biricik kesim halinde, gerisindeki 2 konutun üzerine yattı. Üzerine yattığı binalara ağır hasar veren apartmanda ise Biricik çatlak bile yok. Binadakiler Ufak yaralanmalarla meskenden çıkabilmiş. 12 dairenin bulunduğu apartman, toprak sahibi ve Japonya’da çalışan damadı tarafından yapılmış. Binadaki daireleri satan toprak sahipleri ise zelzeleden sonra kayıplara karışmış.
K.Maraş’ta 468 bin ton yıkıntı kalktı
Depremin vurduğu kentlerde arama kurtarmanın tamamlanmasının akabinde başlatılan yıkıntı kaldırma çalışmaları sürüyor. tarım ve Orman Bakanlığı’nın Kahramanmaraş’taki çalışmaları ve takımların koordinatörlüğünü yapan tarım İşletmeleri genel Müdürü (TİGEM) Hasan Gezginç, kentte yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi. Kahramanmaraş’ta şu anne kadar 2,7 milyon litre yakıt harcandığı bilgisini veren Gezginç, sayıların büyüklüğünün çalışmalarla yanlışsız orantılı olduğunu kaydetti: “Yıkılan binalardan 468 bin ton yıkıntı kaldırıldı. 70 enkazın kaldırma çalışmaları devam ediyor. 118 enkazın kaldırma çalışmaları bitti. İnşallah en kısa müddette yaralarımız sarılacak, en kısa müddette hayat kaldığı yerden devam edecek. Doğal kayıplarımız unutulmayacak lakin bir halde bu kenti yine ayağa kaldırmak, bu ülkeyi ayağa kaldırmak hepinizin borcu, hepimizin vazifesi.”
Şahin Şen
Yorum Yok