Aksi istikametteki Danıştay 8. Dairesi kararını bozdu.
Danıştay 8. Daire: Haklı beklentisi vardır
Dava konusu 12/05/2015 tarihli Bakanlık Makamı oluru ile, Bakanlık tarafından o güne kadar yapılan uygulamada Yurt dışına gidip yüksek lisansını bitirmeden dönenlerden ve direkt doktoraya gidip başarısız olanlardan tazminat alınmakta olduğu, Yurt dışında yüksek lisans tahsilini tamamladıktan sonra doktora tahsiline başlayıp başarısız olanlardan ise rastgele bir tazminat alınmadan misyon verildiği, bu durumun uygulamada direkt doktoraya gidip başarısız olanlar ile yüksek lisansını bitirip doktorada başarısız olanlar ortasında adil olmayan bir duruma yol açtığı ve tazminat korkusu olmadığı için nihayet yıllarda yüksek lisanstan doktorayı tamamlamadan dönme oranlarında da artışa yol açtığı belirtilerek, yüksek lisans tahsilini bitirip doktora tahsiline başladıktan sonra doktora derecelerini almadan yurda dönenlerin misyon talep etmeleri halinde, muvaffakiyetle tamamlanan yüksek lisans derecesine tekabül eden mühletler için Zarurî hizmet yapmaları, başarısız oldukları doktora müddetine tekabül eden kısmının ise tazminatını ödemeleri konusunun karara bağlandığının görüldüğü,
12/15/2015 tarihli Bakanlık Makamı olurunun, bursiyerler ortasında eşitsizliği kaldırmak ve Yurt dışı tahsillerinde suiistimallerin önüne geçmek maksadıyla tesis edildiği Aleni olmakla birlikte, Laf konusu karar öncesinde Yurt dışında doktora tahsiline başlayanlar için, Yurt dışı doktora tahsilinde başarısız olanlara “herhangi bir tazminat almadan vazife verilmesi” istikametinde istikrar kazanmış olan uygulama konusunda haklı beklentinin Laf konusu olduğu dikkate alındığında, dava konusu süreç tarihi öncesinde doktora tahsiline başlayanlar hakkında geçiş kararına yer verilmeksizin tesis edilen dava konusu düzenleyici süreçte hukuka uyarlık görülmemiştir.
Davacının gönderildiği tarihteki mevzuat farklı idi
8. Daire ayrıyeten şu konuya vurgu yapmıştı: Davacının doktora eğitimine başladığı tarihte yürürlükte olan mevzuatta, Talebe için Yurt dışında yapılan masrafların karşılığının Zarurî hizmet olarak ödenmesinde bir Mani bulunmadığı, süregelen uygulamanın da bu istikamette olduğu,
Davacının da istikrar kazanmış bu uygulamaya yönelik haklı beklentisinin olduğu, sonradan yürürlüğe giren Yönetmelik kararları ile Bakanlık Makamı oluru öncesinde doktora tahsiline başlayan davacıya Laf konusu kuralların uygulanmasının hukuksal Emniyet unsuruna aykırıdır
İDDK: Düzenleme pek açıktır
Gerek davacının Yurt dışına gönderildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun kararlarında gerekse sonradan yürürlüğe giren kararlarda, 1416 sayılı kanun kapsamında lisansüstü tahsil görmek hedefiyle Zarurî hizmet karşılığında Yurt dışına gönderilenlerin Laf konusu tahsillerini muvaffakiyetle tamamlamaları halinde, Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere isimlerine gönderildikleri kurumların ilgili takımlarına atanacakları, eğitimlerinde başarısız olanların ise kendilerine yapılan Tahsil masraflarını faiziyle Birlikte ödemek zorunda oldukları kurala bağlanmıştır.
Dolayısıyla, yüksek lisans ve doktora tahsili için Yurt dışına gönderilen ve doktora tahsilini tamamlamadan yurda dönen davacının, tahsilini gönderiliş maksadına Müsait bir dereceyle tamamlayamaması nedeniyle kendisine yapılan yüksek lisans ve doktora tahsili masraflarını faiziyle Bir arada ödemek zorunda olduğu sonucuna varılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
temel No: 2022/2695
Karar No: 2022/3441
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : . Bakanlığı
VEKİLİ: Av. .
KARŞI taraf (DAVACI) : .
VEKİLİ: Av. .
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/06/2022 tarih ve E:2019/5577, K:2022/3667 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Öğrenci Hakkında kanun kapsamında ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından yüksek lisans ve doktora yapmak üzere Yurt dışına gönderilen davacının gönderiliş maksadına Müsait bir derece ile yurda dönmediğinden bahisle Hazineye olan doktora borcunun ödenmesi ve senet alınmasına ait ulusal Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim genel Müdürlüğünün . tarih ve E.. sayılı süreci ile bu sürecin desteği olan ulusal Eğitim Bakanlığı Makamının . tarih ve . sayılı olurunun iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/06/2022 tarih ve E:2019/5577, K:2022/3667 sayılı kararıyla;
1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Öğrenci Hakkında Kanun’un 11., 17. ve 19. unsurları ile 02/10/2014 tarih ve 29137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Tahsilleri Hakkında Yönetmelik’in 23. hususunda yer Meydan kurallar aktarılarak,
Milli Eğitim Bakanlığı Makamının . tarih ve . sayılı oluru tarafından;
Hukuk devleti prensibinin gereklerinden biri olan hukuk güvenliği prensibinin; hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin bütün aksiyon ve süreçlerinde Devlete itimat duyabilmesini, Devletin de yasal düzenlemelerinde bu itimat hissini zedeleyici metotlardan kaçınmasını Gerekli kıldığı, kanunlara ve istikrar kazanmış idari uygulamalara güvenerek hayatını yönlendiren, hukuksal Amel ve süreçlere girişen bireyin bu ve istikrar kazanmış idari uygulamalara devam edileceği yolunda oluşan beklentisinin Muhtemel olduğunca korunmasının hukuksal Emniyet unsurunun gereği olduğu,
Ancak itimadın korunmasının, var bir türel durumun dokunulmazlığı manasında da değerlendirilmemesi gerektiği, hukuksal güvenliğin var bir tüzel durum için dokunulmazlık biçiminde algılanmasının, dinamik cemiyet yapısının kurallarla statik, durağan hale getirilmesi sonucunu doğuracağı, bunun da toplumun çağın gerisinde kalmasına neden olabileceği, bu nedenle kanun koyucunun, Anayasa’da öngörülen kurallar çerçevesinde diğer alanlarda olduğu üzere halk vazifesine giriş şartlarıyla ilgili olarak da halk faydası emeliyle kimi değişiklikler yapabileceği ve bu değişikliklerin şahısların beklentilerini etkileyebileceği,
Bir beklentinin hukuken müdafaa görebilmesinin ön şartlarından birinin, beklentinin haklı (meşru) beklenti düzeyine ulaşması olduğu, haklı beklentinin, bireyin kendisine güvenerek devinim ettiği lehine olan bir kanunda öngörülemez bir değişiklik yapılması ve bu öngörülemez değişikliğin herkes tarafından objektif olarak beklenebilecek bir beklentiyi sonuçsuz bırakması kaidelerinin Birlikte gerçekleşmesi durumunda gündeme geldiği, lakin bir beklentinin hukuken korunabilmesi için anılan şartların gerçekleşmesinin kâfi olmayıp bu beklentinin korunmasına Mani teşkil eden bir halk faydasının da bulunmaması gerektiği,
Dava konusu 12/05/2015 tarihli Bakanlık Makamı oluru ile, Bakanlık tarafından o güne kadar yapılan uygulamada Yurt dışına gidip yüksek lisansını bitirmeden dönenlerden ve direkt doktoraya gidip başarısız olanlardan tazminat alınmakta olduğu, Yurt dışında yüksek lisans tahsilini tamamladıktan sonra doktora tahsiline başlayıp başarısız olanlardan ise rastgele bir tazminat alınmadan misyon verildiği, bu durumun uygulamada direkt doktoraya gidip başarısız olanlar ile yüksek lisansını bitirip doktorada başarısız olanlar ortasında adil olmayan bir duruma yol açtığı ve tazminat korkusu olmadığı için nihayet yıllarda yüksek lisanstan doktorayı tamamlamadan dönme oranlarında da artışa yol açtığı belirtilerek, yüksek lisans tahsilini bitirip doktora tahsiline başladıktan sonra doktora derecelerini almadan yurda dönenlerin misyon talep etmeleri halinde, muvaffakiyetle tamamlanan yüksek lisans derecesine tekabül eden müddetler için Zarurî hizmet yapmaları, başarısız oldukları doktora mühletine tekabül eden kısmının ise tazminatını ödemeleri konusunun karara bağlandığının görüldüğü,
12/15/2015 tarihli Bakanlık Makamı olurunun, bursiyerler ortasında eşitsizliği kaldırmak ve Yurt dışı tahsillerinde suiistimallerin önüne geçmek hedefiyle tesis edildiği Aleni olmakla birlikte, Laf konusu karar öncesinde Yurt dışında doktora tahsiline başlayanlar için, Yurt dışı doktora tahsilinde başarısız olanlara “herhangi bir tazminat almadan misyon verilmesi” istikametinde istikrar kazanmış olan uygulama konusunda haklı beklentinin Laf konusu olduğu dikkate alındığında, dava konusu süreç tarihi öncesinde doktora tahsiline başlayanlar hakkında geçiş kararına yer verilmeksizin tesis edilen dava konusu düzenleyici süreçte hukuka uyarlık görülmediği,
Milli Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim genel Müdürlüğünün . tarih ve E.. sayılı süreci istikametinden;
Davacının doktora eğitimine başladığı tarihte yürürlükte olan mevzuatta, Talebe için Yurt dışında yapılan masrafların karşılığının Zarurî hizmet olarak ödenmesinde bir Mani bulunmadığı, süregelen uygulamanın da bu tarafta olduğu,
Davacının da istikrar kazanmış bu uygulamaya yönelik haklı beklentisinin olduğu, sonradan yürürlüğe giren Yönetmelik kararları ile Bakanlık Makamı oluru öncesinde doktora tahsiline başlayan davacıya Laf konusu kuralların uygulanmasının hukuksal Emniyet unsuruna alışılmamış olduğu,
Bu durumda, davacının Yurt dışına gönderiliş maksadına Müsait bir derece ile yurda dönmediğinden bahisle Hazineye olan doktora borcunun ödenmesi ve senet alınmasına ait ulusal Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim genel Müdürlüğünün . tarih ve E.. sayılı sürecinde hukuka uyarlık bulunmadığı münasebetleriyle,
dava konusu süreçlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Davalı yönetim tarafından, 12/15/2015 tarihli Bakanlık Makamı olurunun, bursiyerler ortasında eşitsizliği kaldırmak ve Yurt dışı tahsillerinde suiistimallerin önüne geçmek hedefiyle tesis edildiği, davacı üzere üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmeyen bursiyerler ile üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirenler ortasında farklı uygulama yapılmasının hakkaniyet gereği olduğu, dava konusu olurun iptalinin, üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmeyen bursiyerlerin korunması manasına geleceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacı tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın yöntem ve hukuka Müsait bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ . ‘NIN KANISI:
Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra, evrak tekemmül ettiğinden davalı yönetimin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıyeten bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Davacı, 2007 yılında ulusal Eğitim Bakanlığı ismine ve hesabına “Tarih” alanında yüksek lisans ve doktora tahsili görmek üzere 1416 sayılı kanun kapsamında Yurt dışına gönderilmiştir.
27/09/2010 tarihinde yüksek lisans tahsilini tamamlamış ve 01/04/2011 tarihinde doktora tahsiline başlamıştır.
Doktora tahsilini kendisine verilen mühlet içerisinde 01/04/2011-31/03/2014 tarihleri ortasında tamamlayamaması üzerine tahsil mühleti 01/04/2014-31/03/2016 tarihleri ortasında iki Yıl mühletle uzatılmıştır.
Davacı, tahsil müddetinin sona erdiği 31/03/2016 tarihi prestijiyle doktora tahsilini tamamlayamamıştır.
Öğrenim mühletinin sona erdiği 31/03/2016 tarihinden itibaren iki aylık yasal müddet içerisinde 01/04/2016-30/06/2016 tarihleri ortasında yurda dönüp ulusal Eğitim Bakanlığından doktora derecesi ile misyon talebinde bulunmaması nedeniyle 1416 sayılı Kanun’un 11. unsuru uyarınca 30/06/2016 tarihi prestijiyle öğrencilikle ilişiğinin kesilmesine ve birebir Kanun’un 19. hususu uyarınca yüklenme senedindeki ilgili kararlara nazaran kendisi ve kefilleri hakkında tazminat takibatına geçilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine, davacının davalı yönetime yaptığı 24/08/2017 tarihli müracaatta, MPhil derecesi ile doktora tahsilini tamamladığını belirterek, doktora tahsilinden ilişiği kesilen ya da MPhil derecesi ile mezun olan öteki bursiyerlere tanınan tazminat ödenmeksizin misyon verilmesi hakkından yararlanmak istemiştir.
Söz konusu müracaat üzerine tesis edilen 13/09/2017 tarihli süreçte, ulusal Eğitim Bakanlığı Makamının . tarih ve . sayılı oluru yeterince davacının başvurusu hakkında yapılacak bir süreç bulunmamakla birlikte; yüksek lisans tahsiline karşılık misyon talebinin yerine getirilebilmesi için doktora tahsilinden doğan masraflara ilişkin ödeme planının Bakanlıklarına sunulması gerektiği belirtilmiştir.
Davacı tarafından davalı yönetime verilen 25/01/2018 tarihli dilekçede, doktora tahsili için tarafına çıkarılan borca itiraz hakkı Zımnî olmak üzere ödemeyi kabul ettiği bildirilmiştir.
Davalı yönetim tarafından Laf konusu dilekçeye verilen 02/02/2018 tarihli karşılıkta, doktora tahsili sırasında tarafına yapılan masrafları ödeme teklifinin senet alınması şartıyla Müsait görüldüğü, yüksek lisans tahsili sırasında davacıya yapılan masrafların Mecburî hizmete dönüştürülebilmesi için taahhüt ve kefalet senetlerinin noterde düzenletilerek Bakanlıklarına sunulması gerektiği belirtilmiştir.
Davacı tarafından davalı yönetime verilen 20/02/2019 tarihli dilekçede ise, Zarurî hizmet verilmesinin noterden taahhüt ve kefalet senedi verilmesi kuralına bağlanmaksızın yüksek lisans ve doktora tahsiline başladığı periyotta kendisi ile birebir statüde olan öteki Öbür bursiyerlere uygulandığı üzere tazminat ödenmeksizin vazife verilmesi istenilmiştir.
Söz konusu müracaat üzerine tesis edilen dava konusu . tarih ve E.. sayılı süreçte, ulusal Eğitim Bakanlığı Makamının . tarih ve . sayılı oluru mucibince muvaffakiyetle tamamlanan yüksek lisans derecesine tekabül eden masraflar için Zarurî hizmet yapılması, başarısız olunan doktora tahsiline tekabül eden masrafların ödenmesi ve senet alınması gerektiği belirtilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Öğrenci Hakkında Kanun’un 17. hususunda, “Maarif Vekaleti her talebenin tahsilini ikmal etmesinden altı ay evvel keyfiyeti ilişkin olduğu makama bildirir. Tahsilini ikmal ile avdet eden Öğrenci iki ay zarfında taahhütname ile merbut olduğu makama müracaata mecburdur. Müracaatından itibaren mensup olduğu makamca bu talebeye bir göreve tayin edilmedikçe üç ay süreyle ecnebi memleketlerde tahsilde bulunan Öğrenci için itası mukarrer minimum aylığının yarısı aylık tahsisat olarak verilir.”; 18. hususunun 1. fıkrasında, “Avdet ve Müracaat etmiş olan bir Öğrenci ihtisası dahilinde kendisine Teklif olunacak hizmeti kabule mecburdur. Lakin bu mecburiyet müracaatından itibaren üç ay nihayetine kadar bir hizmete tayin edilmiyenler için sakıt olur.”; 3. fıkrasında, “Taahhütname ile merbut olduğu makam tarafından kendisine müracaatından itibaren iki ay zarfında Amel gösterilmeyen talebeyi üçüncü ay hitamına kadar Devletin rastgele bir dairesi hizmete tayin edebilir ve bu takdirde talebenin taahhütnamesindeki mecburiyeti kendisini hizmete tayin eden daireye intikal eder.”; 19. unsurunda, “Geriye çağrılan Öğrenci ile tahsillerini bitirerek iki ay zarfında avdet eylemeyen, 17 nci ve 18 inci unsurlar mucibince Müracaat ve Teklif olunan hizmetleri kabul etmeyen Öğrenci ile bunlardan Mecburî hizmet süresi içinde istifa eden yahut memuriyetten ihraç cezasına uğrayanlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 34 üncü unsuruna nazaran Tahsil masraflarını faizleriyle Bir arada ödemeye mecburdur…” kararlarına yer verilmiştir.
1416 sayılı Kanun’un 01/03/2014 tarih ve 6528 sayılı Kanun’un 3. hususuyla değişik 21. hususunun 1. fıkrasında, “Bu kanun uyarınca Zarurî hizmet karşılığı Yurt dışına gönderilenler tahsillerini muvaffakiyetle tamamladıktan sonra Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, isimlerine gönderildikleri kurumların ilgili takımlarına atanır.”; tıpkı Kanun’un 4. unsuruyla 1416 sayılı Kanun’a eklenen Süreksiz 3. unsurda, “21 inci husus kararlarından, Yurt dışına eğitim hedefiyle gönderilenlerden tahsillerini tamamlayıp Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmeye başlayanlar (bu yükümlülüklerini bitirenler dahil) ile hala Yurt dışında eğitimlerine devam edenler de yararlandırılır.” kararları yer almaktadır.
03/06/2021 tarih ve 7326 sayılı Kanun’un 15. unsuruyla 1416 sayılı Kanun’un 21. unsuruna eklenen 6. fıkrada ise, “…Yükseköğretim kurumları ismine Yurt dışına gönderilenlerden doktora tahsillerini muvaffakiyetle tamamlayanların, Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere ismine tahsil gördükleri yükseköğretim kurumunun Nakil kriterlerini karşılamaları koşuluyla hekim öğretim üyesi takımlarına, Nakil kriterlerini sağlamamaları halinde ise öğretim vazifelisi takımlarına ataması yapılır.” kararına yer verilmiştir.
01/03/2020 tarih ve 31055 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Tahsilleri Hakkında Yönetmelik’in “İstihdam” başlıklı 34. unsurunda, “1) Yükseköğretim kurumları ile halk Kurum ve kuruluşları ismine Zarurî hizmet karşılığı Yurt dışına gönderilenler, tahsillerini muvaffakiyetle tamamladıktan sonra Zarurî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, isimlerine gönderildikleri kurumların ilgili takımlarına atanır.
2) Bakanlıkta istihdam edilmek üzere Bakanlık ismine ve hesabına Yurt dışına gönderilenler, gönderildikleri ülkede doktora tahsillerini tamamladıktan sonra Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere ulusal Eğitim Uzmanı takımlarına atanır.
(3) İsmine tahsil görülen yükseköğretim kurumları ile halk Kurum ve kuruluşlarına ataması gerçekleştirilenler, yasal mühleti içinde vazifeye başlamak zorundadırlar. Vazifeye başlamayanlar tahsil masraflarını faizleriyle Bir arada ödemekle yükümlüdürler.
(4) Yurt dışındaki tahsillerini yasal müddeti içinde muvaffakiyetle tamamlayan öğrenciler, tahsillerini tamamladıkları tarihten itibaren en geç iki ay içinde yurda dönerek Bakanlıktan alınan mezuniyet durumlarını gösterir dokümanla Birlikte misyon talep dilekçelerini ismine tahsil görülen Kurum yahut kuruluşa vermek zorundadır. Öğrenciler hazırladıkları yüksek lisans ve/veya doktora tezlerinin basılı birer nüshası ile elektronik ortamdaki Türkçe özetini Bakanlığa ve ismine tahsil görülen Kuruluş yahut kuruluşa teslim etmek zorundadır.
(5) İsmine tahsil görülen Kuruluş yahut kuruluşlar vazife talebinde bulunan öğrencileri müracaat tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ihtisasları dahilinde vazifeye başlatmakla yükümlüdür. Bu Kuruluş ve kuruluşlar öğrencilerin misyon talebi müracaatlarını, müracaat tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde; vazifeye başlamalarını ise hizmet cetveliyle Birlikte vazifeye başlama tarihinden itibaren en geç bir ay içinde Bakanlığa bildirir.” kararı yer almıştır.
Anılan Yönetmeliğin “Tazminat” başlıklı 38. hususunda ise, “1) Öğrencilerden;
a) Tahsillerini gönderiliş maksatlarına Müsait bir dereceyle tamamlamayanlar,
b) Öğrenimlerinden vazgeçenler,
c) Tahsillerini tamamladıktan sonra iki ay içinde vazife talep etmeyenler,
ç) Atandığı ya da durumuna Müsait Teklif edilen misyona yasal mühleti içinde başlamayanlar,
d) Yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet senedi kararlarına uymayanlar,
e) Mecburî hizmetlerini tamamlamadan misyonlarından istifa edenler yahut devlet memurluğundan ihraç edilenler,
f) Mevzuata alışılmamış hareketlerden Dolayı öğrencilikle ilişiği kesilenler
ilgili mevzuat kararları uyarınca tahsil masraflarını faizleriyle Birlikte ödemekle yükümlüdür.
(2) tahsil masrafları 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 34 üncü unsuruna nazaran Tahsil edilir. Uygulanan nema oranları ise 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Yasal nema ve Temerrüt Faizine Ait kanun kararlarına nazaran hesaplanır.” kararına yer verilmiştir.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Milli Eğitim Bakanlığı Makamının . tarih ve . sayılı olurunda, yüksek lisans ve doktora tahsili görmek için Zarurî hizmet karşılığında Yurt dışına gönderilen ve doktora tahsilini tamamlamadan yurda dönenlerin misyon talep etmeleri halinde, muvaffakiyetle tamamlanan yüksek lisans derecesine tekabül eden mühletler için Mecburî hizmet yapmaları, başarısız oldukları doktora müddetine tekabül eden kısmın ise tazminatını ödemeleri gerektiği belirtilmiştir.
Her ne kadar, dava dilekçesinde Laf konusu sürecin tamamının iptali istenilmiş ise de, uyuşmazlık, 1416 sayılı kanun kapsamında yüksek lisans ve doktora tahsili görmek için Mecburî hizmet karşılığında Yurt dışına gönderilen ve doktora tahsilini tamamlamadan yurda dönen davacının, doktora tahsiline tekabül eden tahsil masraflarını ödeyip ödemeyeceğine ait olduğundan, bu süreç tarafından yapılan incelemenin “doktora müddetine tekabül eden kısmın ise tazminatını ödemeleri” ibaresi ile sonlu yapılması gerekmektedir.
Davacının Yurt dışına gönderildiği tarihte yürürlükte bulunan 1416 sayılı Kanun’un 17. hususunda, ulusal Eğitim Bakanlığının, her öğrencinin tahsilini tamamlamasından altı ay Evvel durumunu ismine Yurt dışına gönderildiği kuruma bildireceği ve tahsilini tamamlayarak yurda dönen öğrencinin iki ay içinde taahhütname ile bağlı olduğu kuruma Müracaat etmek zorunda olduğu; 18. unsurunda, Müracaat etmiş olan bir öğrencinin ihtisası dahilinde kendisine Teklif olunacak hizmeti kabule mecburi olduğu; 19. hususunda, geriye çağrılan Talebe ile tahsillerini bitirerek iki ay içinde yurda dönmeyen, 17. ve 18. unsurlar uyarınca Müracaat ve Teklif olunan hizmetleri kabul etmeyen öğrencinin Tahsil masraflarını faizleriyle Bir arada ödemek zorunda olduğu karara bağlanmıştır.
1416 sayılı Kanun’un 01/03/2014 tarih ve 6528 sayılı Kanun’un 3. unsuruyla değişik 21. unsurunda, bu kanun uyarınca Zarurî hizmet karşılığı Yurt dışına gönderilenlerin, tahsillerini muvaffakiyetle tamamladıktan sonra Zarurî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, isimlerine gönderildikleri kurumların ilgili takımlarına atanacakları belirtilmiş, birebir kanun ile 1416 sayılı Kanun’a eklenen Süreksiz 3. hususta de, 21. husus kararlarından, Yurt dışına eğitim gayesiyle gönderilenlerden tahsillerini tamamlayıp Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmeye başlayanlar (bu yükümlülüklerini bitirenler dahil) ile hala Yurt dışında eğitimlerine devam edenlerin de yararlandırılacağı belirtilmiştir.
03/06/2021 tarih ve 7326 sayılı Kanun’un 15. unsuruyla 1416 sayılı Kanun’un 21. unsuruna eklenen 6. fıkrada ise, yükseköğretim kurumları ismine Yurt dışına gönderilenlerden doktora tahsillerini muvaffakiyetle tamamlayanların, Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere ismine tahsil gördükleri yükseköğretim kurumunun Nakil kriterlerini karşılamaları koşuluyla hekim öğretim üyesi takımlarına, Nakil kriterlerini sağlamamaları halinde ise öğretim vazifelisi takımlarına atamasının yapılacağı öngörülmüştür.
Görüldüğü üzere, gerek davacının Yurt dışına gönderildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun kararlarında gerekse sonradan yürürlüğe giren kararlarda, 1416 sayılı kanun kapsamında lisansüstü tahsil görmek hedefiyle Mecburî hizmet karşılığında Yurt dışına gönderilenlerin Laf konusu tahsillerini muvaffakiyetle tamamlamaları halinde, Mecburî hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere isimlerine gönderildikleri kurumların ilgili takımlarına atanacakları, eğitimlerinde başarısız olanların ise kendilerine yapılan Tahsil masraflarını faiziyle Bir arada ödemek zorunda oldukları kurala bağlanmıştır.
Dolayısıyla, yüksek lisans ve doktora tahsili için Yurt dışına gönderilen ve doktora tahsilini tamamlamadan yurda dönen davacının, tahsilini gönderiliş hedefine Müsait bir dereceyle tamamlayamaması nedeniyle kendisine yapılan yüksek lisans ve doktora tahsili masraflarını faiziyle Birlikte ödemek zorunda olduğu sonucuna varılmıştır.
Her ne kadar, davacının Yurt dışına gönderildiği tarihteki ulusal Eğitim Bakanlığı uygulamasında, yüksek lisans tahsillerini tamamladıktan sonra doktora tahsiline başlayıp doktora derecesini almadan yurda dönenlere rastgele bir tazminat alınmadan misyon verildiği anlaşılmakta ise de, Laf konusu uygulamanın 1416 sayılı Kanun’a karşıt olması nedeniyle davacı istikametinden haklı beklenti oluşturmayacağı da açıktır.
Bu durumda, ulusal Eğitim Bakanlığı Makamının . tarih ve . sayılı olurunda yer Meydan “doktora müddetine tekabül eden kısmın ise tazminatını ödemeleri” ibaresi ile yüksek lisans ve doktora yapmak üzere 1416 sayılı kanun kapsamında Yurt dışına gönderilen davacının gönderiliş hedefine Müsait bir derece ile yurda dönmediğinden bahisle Hazineye olan doktora borcunun ödenmesi ve senet alınmasına ait ulusal Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim genel Müdürlüğünün . tarih ve E.. sayılı sürecinde hukuka terslik görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı yönetimin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu süreçlerin üstte özetlenen münasebetle iptaline ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize husus 01/06/2022 tarih ve E:2019/5577, K:2022/3667 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 30/11/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- Temyiz edilen kararla ilgili evrakın incelenmesinden; Danıştay Sekizinci Dairesince verilen 01/06/2022 tarih ve E:2019/5577, K:2022/3667 sayılı kararın adap ve hukuka Müsait olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize mevzu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.
Yorum Yok