Anayasa Mahkemesi 13/10/2022 tarihinde E.2022/87 numaralı evrakta, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53/A unsurunun ikinci fıkrasının; (a) bendinin ikinci cümlesi ile (b) ve (c) bentlerinin Anayasa’ya karşıt olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
İtiraz Konusu Kurallar
İtiraz konusu kurallarla, disiplin soruşturmasında savunma hakkına ait temeller düzenlenmiştir.
Başvuru Gerekçesi
Başvuru kararında özetle, itiraz konusu kuralların savunma hakkını anayasal teminatlara ters formda kısıtladığı ileri sürülmüştür
Değerlendirme
Anayasa’nın 129. unsurunun ikinci fıkrasında, memurlar ve öteki halk vazifelileri ile halk kurumu niteliğindeki Uğraş kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği düzenlenerek savunma hakkı teminat altına alınmıştır.
Hakkındaki isnadı bilmeyen kimsenin savunma yapması Mümkün değildir. İsnat, anılan kişinin savunma yapabilmesi için şahsa bildirilmektedir. Bu nedenle de bildirimde, ilgilinin hangi Fiil ile itham edildiğinin ve hangi disiplin cürmünü işlediğinin açıklanması gerekmektedir. Disiplin süreci esnasında fiilin türel niteliğinin değişmesi durumunda da ilgili bu değişiklikten haberdar edilmelidir.
İtiraz konusu ibarelerin yer aldığı (a) bendinin ikinci cümlesinde, soruşturmayı yapanın soruşturulana savunma hakkını kullanabilmesi için yedi günden az olmamak üzere savunma müddeti vereceği düzenlenmiştir. (a) bendinin lafzı bir Tüm olarak ele alındığında savunması alınmadan şahsa disiplin cezası verilemeyeceğinin Aleni olduğu, soruşturmayı yapanın savunma mühleti Eda konusunda bir takdir yetkisine sahip kılınmadığı, buna nazaran alt hududu tıpkı bentte belirlenmiş formuyla minimum savunma mühletinin soruşturmacı tarafından verileceğinin Kanun’da açıkça düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Söz konusu ibarelerin savunma hakkının anayasal teminatlarına Müsait olup olmadığının ortaya konabilmesi açısından savunmaya Davet yazısında yer alacak bilgilerle kontaklı olarak ele alınması gerekmektedir. Çünkü Kanun’un 53/A unsurunun ikinci fıkrasının (a) bendinde savunma için mühlet verilmesinin yanında bu bentte yer Meydan dava konusu ibareler uyarınca soruşturmayı yapan tarafından tayin edilecek savunma müddetinin (b) bendinde belirtilen içeriğe sahip bir savunmaya Davet yazısıyla verileceği anlaşılmaktadır. Ayrıyeten disiplin sürecinde soruşturmayı yapanın vazife aldığı basamak dikkate alındığında bu kademenin ilgilinin savunma için ön koşul olan isnadı öğrenme hakkından gereği üzere yararlanmasına İmkan verip vermediğinin kıymetlendirilmesi gerekir.
Kanun’un 53/A unsurunun ikinci fıkrasının (b) bendinde, savunmaya Davet yazısının içeriğinde soruşturmanın içeriği ile ilgili olarak yalnızca soruşturmaya bahis hareketin ne olduğunun belirtileceği Anlatım edilmiştir. Kanun’ un lafzından, soruşturulanın tesirli bir savunma hazırlayabilmesi açısından Gerekli olabilecek bir bilginin savunmaya Davet yazısında bulunması formunda yasal bir mecburilik öngörülmediği anlaşılmaktadır.
Bunun yanında savunmaya Davet yazısının soruşturulana soruşturmanın Çabucak başlangıcında -soruşturma evrakı şimdi taban bir seviyede dahi olgunlaşmadan- gönderilip gönderilmeyeceği konusunda Kanun’da Aleni bir Anlatım bulunmamakla Bir arada Davet yazısının içeriğinde olması Mecbur bilgiler gözönünde bulundurulduğunda soruşturmacının bu mevzuda rastgele bir kayıtla sonlandırılmadığı, evrakın şimdi olgunlaşmadığı bir etapta da savunmanın istenebileceği anlaşılmaktadır.
Kanun’un 53/A hususunun birinci fıkrasının (a) bendine nazaran disiplin cezası verilmesini gerektiren bir fiilin işlendiğini öğrenen disiplin amiri yazılı olarak disiplin soruşturması başlatır. Bu nihayet kural ve ikinci fıkranın (b) ve (c) bentlerinde tercih edilen kavram farklılığı dikkate alındığında soruşturmayı yapanın Davet yazısında soruşturma sırasındaki tespitlerden evvel, yalnızca soruşturmanın başlatılmasına neden olan tez çerçevesinde bildirimde bulunulmasının kâfi görüldüğü anlaşılmaktadır. Münasebetiyle isnadın sebebi (olay/olgu/eylem) kapsamında dahi kâfi bilgilendirmenin yapılmamasına İmkan tanınmıştır.
2547 sayılı Kanun’un 53/A unsurunun birinci fıkrasının (l) bendinde soruşturmanın görevlendirme yazısının bildirimi tarihinden itibaren iki ay içinde tamamlanacağı karar altına alınmıştır. Kanun’un 53/Ç hususunun birinci fıkrasında disiplin cezası vermeye yetkili makamlar gösterilmiş, ikinci fıkrasında Laf konusu makamların soruşturmada eksiklik olduğunu tespit etmesi halinde eksikliklerin giderilmesi için belgeyi iade edebileceği düzenlenmiştir. Laf konusu düzenlemeler Bir arada değerlendirildiğinde disiplin cezası vermeye yetkili makamlara gerek görmeleri halinde tekrar savunma isteme yetkisinin soruşturma belgesi tamamlanıp teslim edildikten sonra verildiği anlaşılmaktadır.
Elbette ki disiplin cezası verilmeden Evvel rastgele bir etapta, savunma hakkının tesirli bir formda kullanılmasına İmkan verecek halde soruşturulanın tekrar dinlenilmesi, üstte ortaya konulan eksikliğin telafisini sağlayabilir. Bu noktada 53/A unsurunun (c) bendinin yönetime verdiği yetkinin niteliği Kıymetli hale gelir. Laf konusu bentte, disiplin cezası vermeye yetkili makamlara, isnat edilen Fiil ve soruşturma raporunda önerilen disiplin cezasını da belirtmek suretiyle tekrar savunma isteme yetkisinin verildiği fakat bu yetkinin takdiri nitelikte olduğu görülmektedir.
Soruşturmanın başlangıcından disiplin cezasının verilmesine kadar olan süreçte uyarma, kınama, aylıktan yahut fiyattan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ya da aniden Çok fiyattan kesme disiplin cezaları bakımından soruşturulanın savunma hakkının Tüm gerekleriyle Bir arada sağlanamadığı yapılan inceleme sonucunda temel prestijiyle ortaya çıkmıştır. Bu durumda soruşturma evrakının tesliminden sonra Lakin disiplin cezası verilmeden Evvel ilgili makamlara tekrar savunma isteme yetkisinin takdiri olarak verilmesiyle de soruşturulanın savunma hakkının teminat altına alınmasının Muhtemel olmadığı açıkça anlaşılmaktadır.
Sonuç olarak Anayasa’nın savunma hakkının tanınmasını takdire bırakmayan 129. hususunun ikinci fıkrası karşısında itiraz konusu kurallar, 2547 sayılı kanun kapsamında yürütülecek disiplin soruşturması bakımından, hakkında soruşturma yapılan şahsa Türlü disiplin cezalarından biri verilmeden Evvel savunma hakkından Tüm gerekleriyle Bir arada yararlanmasını temin etmemektedir.
Anayasa Mahkemesi açıklanan nedenlerle kuralların Anayasa’ya karşıt olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
Yorum Yok