Çalışma Hayatı Uzmanı Prof. Dr. Cem Kılıç, 2 milyondan Çok vatandaşın emekli olmasına İmkan tanıyan EYT düzenlemesine dair merak edilenlerle ilgili İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirinin sorularını yanıtladı. Kılıç, TBMM’ye sunulan EYT Yasa taslağı ile birlikte kademeli prim günü hesaplaması, EYT’lilere verilecek maaş ve EYT’de patrona takviye üzere hususlara değindi.
“EYT denilen konunun Temel ögesi olan ıslak şartı gelmiş oldu”
EYT düzenlemesinin 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi olanları kapsadığını hatırlatan Kılıç, şunları kaydetti:
“EYT’yi ortaya çıkaran Faktör 8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasaydı. Bu maddeyle Bir arada kademeli ıslak şartları geldi. Hem de sigortalı olarak işe giriş tarihi itibariyle Yine kademeli olarak 5 bin günden 5 bin 975 güne uzanan bayan ve erkek için prim günleri Laf konusu oldu. Lakin 8 Eylül 1999’de çıkan 4447 sayılı Yasa öncesinde prim 5 bin gün olarak sabitti. Burada hem 5 bin gün kademeli olarak 5 bin 975’e çıktı hem de emeklilikte yaşa takılma denilen konunun Temel ögesi olan ıslak şartı gelmiş oldu.”
“8 Eylül 1999’da gelen kanunla belirtilen prim günlerinin tamamlanması gerekecek”
Kılıç, EYT platformlarının Temel taleplerinin, ıslak şartlarının ortadan kaldırılması ve 8 Eylül 1999 öncesi koşulların geçerli olması olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Bugün prestijiyle Meclis’e sunulan Yasa taslağında ıslak şartı kaldırıldı. Ama 8 Eylül 1999’da gelen kademeli prim günleri devam ediyor, bu hususta rastgele bir değişiklik yok. Tıpkı formda sigortalılık mühleti de Tekrar bayanlarda 20 Yıl ve 25 Yıl olmak üzere devam etmekte. Yani bu yasanın getirmiş olduğu Biricik Faktör ıslak şartının ortadan kaldırılması. Vaziyet bu türlü olunca daha Evvel 5 bin prim günü ile emekli olabilecek olanlar Örnek verecek olursak; 1999 yılında sigortaya girmiş bir erkek sigortalı 5 bin 975 gün ile emekli olabilecek. Münasebetiyle bu kademeli prim günü hala mevcut. ıslak şartı kaldırıldı lakin işe giriş tarihine nazaran 8 Eylül 1999’da gelen maddeyle belirtilen pirim günlerinin tamamlanması gerekecek. Bu durumda 5 bin gün ile 5 bin 975 gün ortasında prim gününe Olağan olanla için bu koşul yerinde duruyor.”
“EYT’liler için başka bir maaş hesabı, olağan emekliler için farklı bir maaş hesabı diye bir şey yok”
EYT düzenlemesi çerçevesinde emekli olacaklar için kamuoyunda farklı bir maaş hesabı olacağı algısının yanlış olduğunu anlatan Kılıç, maaş hesabının Biricik olacağını belirterek, “EYT’liler için farklı bir maaş hesabı, olağan emekliler için farklı bir maaş hesabı diye bir şey yok. Maaş hesabı tektir. Hakikaten Toplumsal Emniyet Kurumu da (SGK) geçtiğimiz günlerde buna ait bir bildiri yayımladı. Yani EYT’liler için daha düşük, daha yüksek ya da farklı bir alternatif model Laf konusu değildir. Bizim toplumsal Emniyet sistemimize Biricik bir emekli aylığı bağlama sistemi vardır ve bu herkes için geçerlidir. Bu ister EYT’li olsun ister olmasın herkes için geçerlidir. Alışılmış aylık bağlanırken dikkate alınan parametreler var; güncelleme katsayısı var, aylık bağlama oranı var, içinde bulunan yılın TÜFE’si yani fiyat gelişmeleri Mevcut ve büyüme suratından beklenen Pay var. Hasebiyle Tüm bunlar değerlendirildiğinde aylığımız ortaya çakıyor. Rastgele bir farklılık yok, emekli olanlar için bir farklı sistem Laf konusu değil” açıklamasını yaptı.
“2022 yılında emekli olan fiyat artışları ve büyümeden ayrılan Pay nedeniyle daha yüksek aylık alacak”
Kılıç, EYT’de maaş konusunda oluşan Baş karışıklığının, 2022 yılında emekli olanların fiyat artışları ve büyümeden ayrılan Pay daha Çok olmasından kaynaklandığını vurgulayarak, “2022 yılında fiyat artışları ve büyümeden ayrılan Pay daha Çok olduğu için 2022 yılında emekli olanlar ister EYT’li ister olağan emekli olsun 2023’e nazaran yaklaşık yüzde 7 yahut 8, kimi alanlarda ise yüzde 10’u bulan daha düşük bir aylıkla karşılaşacaklar. 2023’te emekli olmak yerine 2022’de emekli olsalardı bu sayı daha yüksek olacaktı. Husus bundan ibarettir. Bu EYT ile ilgili bir konu değildir, bütün emeklileri kapsayan bir husustur” değerlendirmesini yaptı.
EYT düzenlemesinden Dolayı patronların yaşayabileceği problemlere da değinen Kılıç, patrona verilecek dayanak için şimdi net bir sayı söylemenin Muhtemel olmadığını Anlatım etti.
“İşverenler açısından Temel Sorun kıdem tazminatı yükü”
EYT’li sayısının önümüzdeki 3 Yıl içerisinde 5 milyona yaklaşacağı bilgisini paylaşan Kılıç, “İşverenler açısından Temel Sorun kıdem tazminatı yükü. Zira bir anda bu türlü bir yükle karşılaşacaklar patronlar. Vakit içerisinde yayılmış bir yük bir Lahza Evvel ödenecek. Bu mevzuda bir ekip seçenekler daha Evvel sunuldu lakin bunların hiçbirini biz Yasa taslağında göremedik. Lakin Hazine ve Maliye Bakanlığı geçen günlerde bir İzah yaptı ve Kredi Garanti Fonu’ndan (KGF) düşük faizli kıdem tazminatında kullanabilecekleri bir Pay ayırdıklarını Anlatım ettiler” halinde konuştu.
“EYT’den emekli sigortalı, emekli aylığı tahsisinden sonra Amel yerine girebilir”
Kılıç, sigortalı olarak çalışan bir kişinin emekli olmayı tercih etmesi halinde Amel yerinden ’08 kodu’ ile ayrılmak istediğini bildirmesi gerektiğini hatırlatarak, şu tabirleri kullandı:
“Bu emeklilik sebebiyle istifa manasına geliyor. Bunun için SGK’dan emekli olabildiğine dair bir yazma alacak ve bunu patrona verecek. Ekinde de emeklilik sebebiyle istifa ediyorum diyecek, patron de onu ’08’ koduyla SGK’ya bildirecek ve şahıs artık o işletme ile ortasındaki tüzel bağlantıyı sona erdirecek yani işten çıkmış olacak. Bu saatten sonra kişinin birebir Amel yerinde işe devam edip etmemesi Yeniden o çalışan ve patron ortasında yapılan muahedeye bağlı. Şayet orta kararla devam etme tarafında bir Temel Sonuç ortaya çıkmışsa, elbette ki emekli aylığı tahsisinden sonra Amel yerine girebilir. Bu sefer de Toplumsal Emniyet Dayanak Primi dediğimiz primle çalışmaya devam eder. ancak şunu da belirtelim, Şayet emeklilik sürecinden sonra kendisinden ayrılan kişiyi Geri almak istemezse de burada yapacak rastgele bir şey yok. Bu, büsbütün bireylerin Amel yeriyle mutabakatına bağlı bir süreç.”
Öte yandan, kamuoyunca yakından takip edilen EYT ilgili kanun teklifi, yarın TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde ele alınacak. Emeklilik için müracaatlar da düzenlemenin yasalaşmasının akabinde başlayacak.
Yorum Yok